مطالعه کشت بافت گیاه گل انگشتامه و بررسی تغییر در میزان گلیکوزیدهای قلبی تام

گیاه digitalis nervosa staud & hochstمتعلق به خانواده scrophulariaceae می باشد. گیاهان این جنس از گیاهان مهم دارویی می باشند که منبع گلیکوزید های قلبی مهمی چون دیگوکسین، دیژیتوکسین و انواع لاناتوزید ها می باشد. گلیکوزید های قلبی در درمان بسیاری از بیماری های قلبی به ویژه نارسایی احتقانی قلب کاربرد دارند. تکنیک های مختلف کشت بافت در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور بررسی کال-زایی در ریزنمونه های برگ از هورمون های مختلف گیاهی و منابع مختلف کربن استفاد شد. به عنوان منابع اکسین از هورمون های 2,4-d در سه سطح ( mgl-11،2،0) و naa نیز در سه سطح (mgl-1 5/0، 1) و هورمون ba در دو سطح (mgl-1 5/0، 1) و همچنین از چهار منبع مختلف کربن شامل ساکاروز، مالتوز، فروکتوز و گالاکتوز استفاده گردید. بهترین محیط کشت کال زایی برای ریزنمونه های برگ، محیط کشت ms محتوی قند ساکاروز با ترکیب هورمونی ba mgl-1 5/0 و naa mgl-1 1 و بهترین ترکیب محیط کشت از لحاظ زمان کمتر برای القای کالوس محیط کشت ms حاوی ba mgl-1 1، naa mgl-1 1و 2,4-d mgl-1 2 بود. در بین ریزنمونه های مختلف برگ، هیپوکوتیل، کوتیلدون و ریشه، بیشترین میزان کال زایی را ریز نمونه کوتیلدون نشان داد. بررسی اندام زایی در کالوس های حاصل از ریزنمونه های برگ با استفاده از هورمون های ba وnaa در قالب طرح کاملاً تصادفی صورت گرفت. بهترین محیط باززایی محیط کشت ms حاوی ba mgl-1 2بود. همچنین در بررسی تعیین بهترین محیط کشت برای باززایی از دو محیط ms وb5 استفاده گردید که درصد بیشتر باززایی در محیط کشت ms مشاهده گردید. کشت ریزنمونه های کوتیلدون، هیپوکوتیل و ریشه چه به منظور ریزازدیای در محیط کشت ms که با هورمون ba در چهار سطح و naa در سه سطح تکمیل شده بود مورد بررسی قرار گرفتند. بیشترین درصد ریزازدیادی مربوط به ریز نمونه های هیپوکوتیل و سپس کوتیلدون بدست آمد. جنین زایی در محیط کشت ms و با استفاده از هورمون-های naa و 2,4-d به عنوان منابع اکسین وkin به عنوان منبع سیتوکنین مورد مطالعه قرار گرفت و بیشترین درصد جنین زایی در محیط کشت حاوی naa mgl-1 3و kin mgl-1 75/0مشاهده شد. در نهایت به منظور ریشه زایی از محیط کشت ms حاوی iba mgl-1 1،5/0 استفاده گردید که از لحاظ آماری تفاوت معنی داری بین این دو سطح به منظور القای ریشه وجود نداشت. در بررسی اثر هورمون های رشد گیاهی بر میزان گلیکوزیدهای قلبی تام در گیاهان حاصل باززایی مستقیم از ریزنمونه هیپوکوتیل مشخص شد که بیشترین میزان تولید این ترکیبات مربوط به محیط کشت ms حاوی ba mgl-1 3. بوده است. در نهایت در بررسی اثر نور بر تولید گلیکوزید های قلبی در کالوس مشخص شد تیمار نور- تاریکی نسبت به تیمار تاریکی با داشتن میانگین تولید بیشتر ارجحیت داشته است.